To UK/US English



de
Koetse
wagen









Donateurbulletin Koetsewagen 2023

VOORWOORD

Geachte donateurs

In dit donateursbulletin weer de vertrouwde combinatie van terugblikken op het verleden, de huidige ontwikkelingen, en het verzoek Stichting De Koetsewagen ook in 2023 weer te steunen. Op 17 september 2022 was er de Open Dag van de Koetsewagen, waarbij een vijftal koetsen van verschillende types gepresenteerd werden, variërend van de postkoets tot de trouwcoupé (zie foto hieronder).

Voor wie de vorige open dag heeft moeten missen is er goed nieuws: zaterdag 4 februari 2023 neemt Stichting De Koetsewagen deel aan de Open Depotdag van Borg en Nationaal Rijtuigmuseum die daar tussen 11 en 16.00 uur plaatsvindt, zie voor meer informatie verderop in dit bulletin.

Na de beperkingen van Corona kon er in 2022 gelukkig weer meer met de koetsen van de Koetsewagen gereden worden, waaronder tijdens de optocht van de viering van 350 jaar Groningens ontzet en de Fraeylema-koetsentocht. Op onze website is een filmische impressie van beide te zien.

Daarbij bleek dat er nog wel wat te verbeteren is op het gebied van de bomen en knuppels waarmee onze koetsen getrokken worden, ook met het oog op het dierenwelzijn; dit naast andere restauraties zijn de activiteiten waar we ons nu op richten en waarvoor we uw financiële steun hard nodig hebben.

Uw donatie van minimaal € 20,- is van harte welkom op NL26ABNA0571439896 t.n.v. Stichting de Koetsewagen. Wegens het aftreden van één van de bestuursleden zijn we op zoek naar een nieuw bestuurslid. Mocht u interesse hebben en af en toe ook de handen uit de mouwen willen steken om het mooie beeld van koetsen op de weg in stand te houden dan kunt u contact opnemen met ondergetekende via het e-mailadres bestuur@koetsewagen.nl. Waar we uw hulp ook goed voor kunnen gebruiken is het vinden van nieuwe stallingsruimte voor een deel van onze koetsen, die nu een tijdelijke stalling hebben. Vanwege onze zeer beperkte middelen zijn we op zoek naar een locatie waar ze tegen hooguit een bescheiden vergoeding langere tijd gestald zouden kunnen worden. Mede namens bestuur en vrijwilligers bij voorbaat hartelijk dank.

Mertijn Dijkstra
Voorzitter









De paardentram van Winsum naar Ulrum

De spoorlijn van Groningen naar het noorden boog in 1894 bij Winsum af naar Rodeschool. Het noordwesten had geen verbinding: In de Marne werd daarom in 1897 een Tramweg-maatschappij Winsum-Ulrum opgericht voor de 14,6 km lange route.

Tot 1922 heeft hierover een paardentram gereden, met een remise in Wehe -den Hoorn.

Mijn overgrootvader, die in Wehe den Hoorn woonde, schreef in zijn notitieboek precies op hoeveel de aanbesteding had gekost, helaas ben ik dat document kwijt geraakt. De spoorbreedte was Kaapsspoor dat is 106,7cm = iets meer dan een meter breed, smalspoor dus. En de bouwer van de rijtuigen was de firma Métallurgique uit Tubize in België, er waren 8 rijtuigen in dienst.

Mijn vader herinnerde zich die paardentram nog goed - dat moet dus voor zijn 6e jaar zijn geweest- en schreef daarover in zijn memoires: “Nog heel goed herinner ik me dat ik met de paardentram heb gereisd. Het was een tramstel met een voor- en achterbalkon, de tram reed op rails en werd getrokken door twee paarden.
De route was van Winsum naar Ulrum. Wanneer we naar grootvader van Kampen in Wehe de Hoorn op bezoek gingen, moesten we dit traject afleggen met de paardentram, de gewone trein reed niet verder dan tot Winsum

De tramwagen was van mooi mahoniehout, met een petroleumlamp aan het plafond en gepoetste koperen deurknoppen.




Een van de tramwagens stond later in de tuin van de landbouwer en molenaar Hoeksema en was gepromoveerd of gedegradeerd tot vergaderlokaal voor een club van rentenierende hereboeren.

Hier hadden ze hun sociëteit, dronken er koffie en een borrel ‘s ochtends om elf uur. Vele jaren later stond de wagen er nog steeds, de meeste renteniers waren niet meer in leven, maar Hoeksema nog wel. De wagen was verwaarloosd, de handrem van de wagen was verdwenen en de koperen deurknoppen waren groen uitgeslagen. Nog later hoorde ik dat de wagen naar het spoorwegmuseum was gebracht en daar wellicht nu nog staat."
Tot zover het relaas van mijn vader.

De remise is er nog steeds, mooi gerestaureerd


maar de rails zijn verdwenen


paardentram in Wehe de Hoorn Na de paardentram is er van 1922 tot in de oorlog een reguliere trein-verbinding geweest, tot Zoutkamp ongeveer parallel aan het oude spoor van de paardentram, totdat de Duitsers daarvan de rails hebben afgevoerd naar het oosten.
Over gebleven zijn de stationsgebouwen in Leens en Ulrum, maar die vallen buiten ons onderwerp.

J.A.B.






Dit stond toen in het Nieuwsblad v/h Noorden

Per koets op geld uit

Dinsdag 5 augustus 1975

Vanaf de Grote Markt in Groningen is vanmorgen een koets van de Stichting Noordnederlandse Stalhouderij vertrokken voor een tocht naar Den Haag. Daar gaan stich-tingssecretaris J. J.Stienstra, koetsier P. van Bergen en passagiere Margriet Franssens staatssecretaris Meijer van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk bezoeken om financiële steun te vragen voor de stalhouderij die niet meer uit kan. Zaterdag hoopt de delegatie Den Haag te bereiken - waar de paarden onderdak krijgen in de Koninklijke Stallen -, om maan-dag door te rijden naar Rijswijk. Daar valt dan de beslissing over het voortbestaan van de stalhouderij. De koets rijdt vandaag naar Eursinge (ten noorden van Hoogeveen) en zal via dagelijkse afstanden van zo'n 60 kilometer in vijf dagen over zijn. Het rijtuig wordt getrokken door twee koppels van twee paarden. Er rijdt een trailer mee waarin de paarden die niet lopen rust krijgen. De bemanning: van de koets kreeg vanmorgen adhesiebetuigingen mee van de gemeenten Groningen, Haren en Vries. De heer Stienstra zal in deze krant regelmatig verslag doen van de tocht. Morgen vindt u zijn eerste indrukken.

woensdag 6 augustus 1975

Al veel duiten in de collectezak

Met Groninger koets naar Rijswijk

Uitgezwaaid door vele Groningers vertrok onze koets van de Stichting Noordnederlandse Stalhouderij gistermorgen om negen uur Markt vanaf dé Grote in Groningen voor een vijfdaagse goodwill-reis naar Den Haag. Het doel van onze ouderwetse postkoetsrit is Rijswijk, waar wij staatssecretaris Meijer van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk om steun zullen vragen voor onze stalhouderij die niet meer uit kan.






Van burgemeester H. G. Buiter van Groningen, die ons ook kwam uitzwaaien, krijgen we een aanbevelingsbrief mee en van het Groninger college van B. en W. twee geschenken voor de staatssecretaris: een strik met een geborduurd paard erop en een presse-papier. Na deze officiële start gaan we op pad, met voor op de bok koetsier P. van Bergen en als passagiers de heren G. J. W. Zwartsenberg en J.A.Buiskool. Voor de koets lopen Donar en Bonte Piet, die ons die eerste dag zo'n 60 kilometer naar het zuiden zullen brengen. De eerste stop is al bij café-restaurant Het Boschhuis aan de Hereweg, waar we een verfrissing krijgen. Dit ter herinnering aan vroeger tijden toen, de postkoets naar. Assen hier langs kwam. Over de Natte Brug gaat het op Haren aan, waar burgemeester R. S. Hofstee Holtrop ons ook een aanbeveling meegeeft en ons veel succes wenst. Om half elf verlaten we het Groninger land over de Drentse A, en rijden we het Drentse landschap binnen. Na Glimmen volgen we de oude Postweg naar Vries, en houden een eerste rust bij café Wijk.



Hier worden ook de paarden gedrenkt en hun benen afgespoeld. Dat is wel nodig, want liet begint al flink warm te worden. Cafébezoekers hebben schik in het uithangteken van de koets: een collectezak met lange steel. “Als je echt schik in een collectezak wilt hebben, moet je er wat in doen zegt de heer Zwartsenberg. Als goed zakenman controleert hij eerst of de zak geen gat heeft, en grijpt in een tientje. Tien gulden als beginkapitaal. Waarschijnlijk van een mevrouw, die ons op de Grote Markt extra enthousiast stond uit te wuiven. Alle café-bezoekers geven na deze verrassing ook een bijdrage. Ook in Vries en Assen krijgen we sympathiebetuigingen van de burgemeesters. In de Asser trouwzaal krijgen we bovendien vier glaasjes prik voor de dorst. Om één uur passeren we het Asser Bos, en rijden nu richting Hooghalen. Op het fietspad roept een militair ons toe: “De wisselpaarden zijn al aan-gekomen." Hij komt van de school voor militaire lichamelijke opvoeding, waar majoor Hoedelmans ons toestemming heeft gegeven de paarden te wisselen.




In de kazerne krijgen we een broodmaaltijd van adjudant R. W. van de Weerdons. Hij vertelt dat zijn vader stalhouder in Kampen was, en geeft enkele adviezen. “Ga de oude Postweg langs, en pleister vanavond in Anholt in Het Oude Posthuis."

* De verse paarden Elita en Trees worden ingespannen, en om kwart over drie rijden we over de brug óver het Oranjekanaal. Direct rechts over die brug ligt café Jantje. Aangelokt door hoefgetrappel komen enkele stamgasten naar buiten en roepen ons toe: “Daar zit kapitaal achter." “Schijn bedriegt," roepen we terug, want zo is 't toch. Ook deze café-gasten doen een flinke duit in de collectezak. In de verte doemt de toren van Beilen al op. Een laatste stuk Drentse heide ligt links van de weg: het Ter Horsterzand. Na Spier gaan we op zoek naar het Oude Posthuis, maar daar kunnen we niet terecht. Wel in hotel Moes in Pesse. Het is kwart over zes wanneer we de paarden uitspannen.

J. J. STIENSTRA
Wordt vervolgd.










Open dag Museum Nienoord
Stichting Koetsewagen doet mee aan Open Depotdag Borg en Nationaal Rijtuig-museum Nienoord in Leek op zaterdag 4 februari

Voor wie de vorige open dag van de koetsewagen heeft moeten missen is er goed nieuws: zaterdag 4 februari 2023 neemt Stichting De Koetsewagen deel aan de Open Depotdag van Borg en Nationaal Rijtuigmuseum
Tussen 11.00 en 16.00 uur organiseert Borg en Nationaal Rijtuigmuseum Nienoord weer een Open Depotdag, met tal van kijkjes achter de schermen van het rijtuig-museumgedeelte. In het kader van de samenwerking doet Stichting De Koetsewagen hier ook aan mee. Zo zullen de op Nienoord gestalde rijtuigen te zien zijn, en is er informatie en demonstratie van door de Koetsewagen verrichte activiteiten om onze koetsen op de weg te houden. Ook is te zien welke rijtuigen momenteel door de Koetsewagen op Nienoord opgeknapt worden, waaronder een kerkbrik, een Berline, en twee lijkkoetsen.
Zie ook https://www.museumnienoord.nl/











Bezoekers kunnen dan zelfs meer koetsen van de Koetsewagen van binnen en buiten bekijken. Verschillende bestuursleden en vrijwilligers zullen aanwezig zijn en vragen beantwoorden. Zie voor meer informatie https://www.koetsewagen.nl







UW AANDACHT VOOR: DE GELE JAN PLEZIER.

Een Jan Plezier is een koetstype waarvan de naam al aangeeft hoe het erin toegaat. Tochtjes naar de Zuidlaardermarkt met een groot gezelschap zoiets. Meestal deden we dat met onze Groene Jan Plezier (waarvan het wiel wel eens is afgelopen) maar dat was ver voor de restauratie. Er kunnen 12 tot maximaal 16 personen in.
Stalhouder Kuipers vervoerde ook wel eens schoolklassen in tot semi-Jan Plezier omgebouwde landbouwwagens, maar een echte Jan Plezier heeft toch veel meer uitstraling, onze Groene is Antiek en mooi gerestaureerd en staat tijdelijk gestald in het busmuseum. Deze Gele is nieuw maar toch stijlvol en met schijfremmen, want een volgeladen Jan Plezier laat zich op een helling moeilijk afremmen door de paarden alleen. Zoals gezegd een nieuwe koets en bij uitzondering dus één waarvoor we geen restauratie plan en geldzorgen hebben. Maar uw bijdragen aan één van de vele andere koetsen: een Berline bijvoorbeeld, blijft van harte welkom.
















De Gele Jan Plezier


Ter vergelijking: de Groene Jan Plezier


Uw donatie aan "De Koetsewagen" is aftrekbaar voor de belasting! Graag wijzen we u op de status van culturele ANBI van Stichting De Koetsewagen, waardoor er een extra giftenaftrek geldt: particulieren mogen in de aangifte inkomstenbelasting 1,25 keer het bedrag van de gift aftrekken. Ondernemingen die onder de vennootschapsbelasting vallen, mogen 1,5 keer

Hierbij meld ik me aan als donateur van de Stichting 'De Koetsewagen'

Naam: ...............................................................................
Adres: ...............................................................................
Postcode: .............................. Woonplaats: ............................
Mijn donatie a 20,- per jaar maak ik over op de bankrekening van de Stichting 'De Koetsewagen'.
Na mijn betaling ontvang ik eenmaal per jaar het blad 'De Koetsewagen'.

.............................. .............................. .............................
(plaats) (datum) (handtekening)

Een rijtuig zorgt voor een stijlvolle verlevendiging van het landschap. Het accentueert de cultuur en de historie waar Groningen zo rijk aan is.
Laten we er met z'n allen voor zorgen dat dit stuk cultuurbezit niet verloren gaat en dat we nog tot in lengte van dagen kunnen genieten van de prachtige aanblik die een koets ons in de straten biedt.











Het bestuur van de stichting 'De Koetsewagen ' bestaat uit:
Voorzitter: S.M. Dijkstra Administratief adres: J.A. Buiskool
Secretaris: J.A. Buiskool Lageweg 40
Penningmeester: R. de Vos 9843 TJ Grijpskerk
Leden: A Ramaker
H. Rijlaarsdam-Sikma Bankrekening 57.14.39.896
R.Prummel Iban-rekening NL26ABNA0571439896
Techn. Commissie: M.J. Stok Stichting De Koetsewagen heeft de ANBI-status
assisterend: H v.d. Werff
_______________________________________________________________________________
Stalhouderijen:
*Stalhouderij Biessum De Ransel 1 9931 BT Delfzijl tel:0596-614680
*Stalhouderij Nieboer v.d.Duyn v Maasdamweg 274a 9602 VT Hoogezand tel:0598-320888
Inhoud: