Geachte donateurs, |
Graag bied ik u namens het bestuur en de vrijwilligers van Stichting De Koetswagen het donateursbulletin aan van 2009. Voor de verandering dit keer in het voorjaar. Dit biedt onder meer de gelegenheid om u een agenda te presenteren van data waarop weer van de rijtuigen op de weg genoten kan worden.
In dit bulletin ook een tweeluik over onze twee stalhouders met hun stalhouderijen: stalhouderij Kuipers in Groningen en stalhouderij Nieboer uit Hoogezand. U kende ze misschien al van de vermelding op hun vaste plek achterop ons bulletin, maar het leek ons aardig om hen beide eens wat uitgebreider te belichten, en dan vooral natuurlijk vanuit het perspectief van de koetsen.
Dit jaar zijn we bezig met het vervolg van de restauratie van de Glazen Brik. Daarnaast proberen we de niet alleen de koetsen, maar ook de hiervoor benodigde gelden meer te laten rollen (naar onze stichting toe) en we merken dat ook voor het in stand houden van rijdende koetsen als levend erfgoed de belangstelling toeneemt. In een volgend bulletin hoop ik u over de resultaten hiervan te kunnen berichten.
Het donateursbulletin is jaarlijks ook het moment om de informatie aan u als donateur vergezeld te doen gaan van een acceptgiro met het verzoek om ons ook dit jaar te steunen.
|
De jaarlijkse (minimum) donatie is vastgesteld op € 15,- maar een grotere gift is natuurlijk van harte welkom. Afgelopen jaar heeft een groot aantal van u als donateurs dit ook gedaan,
waarvoor wij u extra willen bedanken.
Voor ons is de schare trouwe donateurs het fundament voor de continuïteit van onze stichting. Help ons ook in 2009 met het op de weg en in gebruik houden van onze mooie historische rijtuigen. Mede namens de vrijwilligers en het bestuur, hartelijk dank!
Met vriendelijke groet,
Mertijn Dijkstra
Voorzitter.
Inhouds opgave: bldz
- Voorwoord 1
- Rijtuig-agenda 2
- Tweeluik van de stalhouderijen:
- Interview met Stalhouder Kuipers 2
- Interview met Stalhouder Nieboer 4
- Uw aandacht voor de Scheve Berline 5
- Adressen / colofon 6
|
|
|
|
Rijtuigagenda:
Donderdag 30 april: Koninginnedag,
Traditionele rijtoer door Groningen-Stad georganiseerd door de Algemene Oranjevereniging "Oranje Nassau".
Zondag 17 mei
Blauwe stad tocht Rijden en Glijden
Pinkster-maandag 1 juni
ConcoursHippique Eext, rijtuigoptocht Rijden en Glijden
Vrijdag 28 augustus:
Viering Gronings Ontzet, georganiseerd door de Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken, met onder meer de paardenkeuring, en een optocht van rijtuigen uit de Stad, met presentatie tijdens het peerdenspul in het Stadspark in Groningen.
|
Zondag 30 augustus en zondag 6 september:
rijtuigtocht in Reitdiepgebied georganiseerd door de Compagnie tot Instandhouding van het oude Gerij.
Zaterdag 5 september:
Fraeylematocht; tocht in de omgeving van Slochteren, tevens Nationaal Kampioenschap Aanspanningen
Zaterdagmorgen 26 september:
Flaeijelfeest in Oude Horne en Nieuwe Horne: een 4 km lange optocht met onder meer rijtuigen, die eindigt op het dorpsfeestterein vol boeren ambachten.
Zaterdag 26 september
Ulrum 1834 met oude ambachten en koetsen
Zaterdag 21 november:
intocht St. Nicolaas, optocht door de Stad Groningen
|
|
Tweeluik van de stalhouderijen.
Stalhouderij Kuipers
|
Telefoon stalhouderij Kuipers: 050-5774438 |
Wanneer en hoe is de stalhouderij gestart?
Toen in 1976 de heer van Bergen ermee ophield. Van 1972 tot 1976, nadat de heer Bolhuis ermee gestopt was, hielp Kuipers van Bergen al als die ritten had en paarden nodig had. In die tijd had Kuipers zelf nog geen koetsen, wel tuigpaarden. Toen hij gevraagd werd om de stalhouderij van van Bergen voort te zetten zei hij: 't is niks meer, minder kan het niet worden'. En toen kon hij zich gaan uitleven. Dat is nu 33 jaar geleden.
Daarvoor in 1953 zat het hem ook al in het bloed. Toen de stalhouderij van Goldhoorn aan het Nieuwe Kerkhof met een boeldag opgeheven werd, zat het al in zijn hoofd.
Welk type rijtuigen heeft u?
Een postkoets, brikken, landauers, een pheaton, Berliners, een jan plezier, lijkkoets, calèche en coupés.
Welk rijtuig is uw favoriet?
Dat is de postkoets. Aanvankelijk reed hij met een postkoets die de stichting mocht gebruiken
van het Rijtuigmuseum. Deze werd elke keer opgehaald en teruggebracht.
Tot op een gegeven moment 2 koetsen die aan anderen waren uitgeleend,
beschadigd bij het Rijtuigmuseum
|
terugkeerden. Daarop besloot het bestuur dat er
geen koetsen meer uitgeleend werden, ook niet aan Kuipers. Directeur Vos rekte dat nog tot
het einde van het seizoen. Daarna zat Kuipers zonder.
Totdat hij later er een kon kopen uit een erfenis, en daar rijdt hij nog steeds mee.
Heeft u een favoriet paardenras voor de koets?
Zonder twijfel de Gelderse paarden. Die showen zich graag en leggen ook bij vermoeidheid nog de staart op de rug.
Niet alle paarden zijn geschikt, sommigen zijn ook te sterk, of niet moe te krijgen. Op en keer was er een bruiloft van de dochter van de directeur van de melkfabriek in Winschoten. Een koets was over de weg heen geweest naar Winschoten en kwam zo ook weer terug. Kuipers zat op een bankje voor zijn boerderij, en schraapte met zijn klomp over het grind. Het paard hoorde dat en ondanks de lange rit was deze zo sterk dat hij uit de strengen brak….
Dit paard heeft hij later om die reden ook weggedaan, het was te onvoorspelbaar.
|
|
Wat vindt u zelf het leukste type ritten?
Dat is eigenlijk niet te zeggen. Sommige trouwerijen zijn heel leuk, sommige met het uren moeten wachten een verschrikking. Het meest dankbaar zijn ritten met gehandicapte kinderen, en demente bejaarden. Hij rijdt ook veel scholen naar bijvoorbeeld de kinderboerderij in het Stadspark. Voor de rest rijdt hij in het hele Noorden.
Welke route voor een koetsentocht kunt u zelf aanbevelen?
Het Reitdiep is mooi; naar Garnwerd, café Hamming is leuk; Ezinge ook. Net als het Westerkwartier; voorbij Zuidhorn heb je wat bos, en heb je verschillende mogelijkheden om zijwegen te nemen.
Wat is de langste tocht die u ooit heeft gemaakt vanuit de stalhouderij?
Dat was in één dag op en neer naar Oosterwolde in Friesland, en daarvandaan voor een trouwerij naar Wolvega.
Hij is ook eens naar Meppel gereden, waar de paarden werden omgewisseld, en hij doorreed naar Zwolle. De volgende dag werd de rit vervolgd om in drie dagen over de Veluwe naar Leiden te rijden. Ook heeft hij eens een rit gemaakt naar Hoorn. Omdat ze met de koetsen niet over het fietspad van de Afsluitdijk mochten rijden, gingen de rijtuigen per boot, en de paarden met de vrachtwagen. In Hoorn werd de rit over de weg vervolgd.
|
Wat wilt u zelf nog kwijt over de stalhouderij?
Wat hem de meeste spanning geeft is de strijd om op tijd te komen. Als hij eenmaal maar op weg is, dan gaat het wel; maar daarvoor is hij altijd bang te laat te komen.
Onderweg kan hij goed inschatten of hij ruim in zijn tijd zit, en anders versnelt hij iets.
Wat in de jaren ook veranderd is, is het aantal zwaai-adressen. Dat zijn plekken waar hij regelmatig langsrijdt, en volstrekt niet moet vergeten te zwaaien naar de bewoners. Daar is er nog maar één van over, bij de Herman Colleniusbrug....
Een van de bijzonderheden die je in huize Kuipers opvallen naast de vele foto's over langspannen (koetsen waar veel paarden in een sliert achter elkaar voor zijn ingespannen) is het raam tussen de beide voorkamers. Toen Kuipers in het huis kwam zaten daar drie kasten, die de kamers klein en donker maakten. Als een van de eerste dingen haalde hij die eruit, en verving ze door een ruit. Terwijl mevrouw Kuipers in de ene kamer televisie kijkt, heeft Kuipers zelf in de andere kamer zijn administratie, lectuur en telefoon bij de hand, die nogal eens gaat bij de stalhouderij! Middels gebaren geven ze elkaar boodschappen door, terwijl er ook een teken is waarmee mevrouw Kuipers doorgeeft als er een concours hippique of andere vorm van paardensport op TV is. Dan gaat Kuipers even bij zijn vrouw zitten.
De wegen bij de boerderij zijn erg veranderd. Is het per koets nog begaanbaar?
De stalhouderij zit vlakbij het begin van de rondweg om Groningen. Wanneer hij vanuit het westen de stad nadert met een rouwkoets rijdt hij over een stukje van de rondweg, namelijk de afrit naar het crematorium. Op zo'n uitvoegstrook kan dat wel, bovendien een lijkkoets, daar rijden ze met een auto niet zomaar bovenop…
Tot slot laat hij ons zijn nieuwe rijtuigloods zien, waar de koetsen staan. Door de twee grote deuren is hij zeer flexibel met het er in en uit rijden. Hier is hij erg blij mee.
|
|
Stalhouderij Nieboer
|
Telefoon stalhouderij Nieboer: 0598-320888 |
Wanneer en hoe is de stalhouderij gestart?
Stalhouderij Nieboer in Hoogezand is 9 augustus 1996 van start gegaan met een rit voor een
trouwerij. Nieboer rijdt nog vaak trouwpartijen.
Daar heeft hij ook een witte trouwcoupe van de Koetsewagen voor.
Welk type rijtuigen heeft u?
Een landauer, Jan Plezier, jachtwagen, lijkkoets, coupés, en een paardentram.
Welk rijtuig is uw favoriet?
De Jan Plezier! Het is een nieuwe en veilige koets waar je als koetsier lekker droog kunt zitten. Ook wat waard.
Heeft u een favoriet paardenras voor de koets?
Jazeker. Ik heb 8 Friese paarden.
Heel geschikt om voor de koets te hebben.
Dan komt het gesprek aan de hand van de vele foto's die de heer Nieboer heeft op de Postkoets waar hij gebruik van mag maken.
De koets is van de heer Henk Koop. Een schitterende Postkoets die er prachtig uitziet. Nieboer rijdt er af en toe mee.
Zo hoog zitten geeft wel een bijzonder gevoel daar boven op de bok.
Wat vindt u zelf het leukste type ritten?
De Sinterklaasintocht in Bussum. Nieboer heeft dit nu 5 keer meegemaakt. Heel bijzonder.
Het gebeurt daar op zondag, dus veel publiek en weinig verkeer. Sinterklaas komt daar niet per boot omdat er geen water in de buurt is, maar per stoomtrein. Nieboer verzorgt de ere-escorte
|
van 20 paarden, de 4 koetsen en zijn schimmel
waarmee de goedheiligman wordt binnengehaald. Voor Nieboer elk jaar weer een groot feest om mee te maken. Het vraagt wel veel voorbereiding qua materiaal, en er wordt thuis geoefend met kamelen, varkens (zijn paarden bang voor), vuurwerk en andere zaken die kabaal kunnen maken. Zo wordt niets aan het toeval overgelaten.
Waar rijdt u zoal?
In alle 3 de noordelijke provincies. Maar ook wel in Amsterdam, Delft en Bussum.
In Amsterdam was Nieboer ook een aantal malen van de partij bij de Ambassadeurstocht. Een bijzondere koetsentocht over de grachten van Amsterdam voor ambassadeurs in Nederland. Daar bewaart hij leuke herinneringen aan.
Wat wilt u zelf nog kwijt over de stalhouderij?
Het is niet alleen een stalhouderij, maar ook een manege. We zagen veel paardenactiviteit.
De doos met foto's begint leeg te raken... maar Nieboer kan blijven vertellen. Zoals die ene keer dat ze het bruidspaar bij de verkeerde kerk bezorgden. Moesten ze een paar kilometer verderop zijn. Maar ach.. dat kon de feestvreugde niet verpesten.
Zoals Nieboer zegt; "Niemand bestelt een vrachtje met zand per koets. Er is altijd wat te vieren!"
|
|
Uw aandacht voor:
De Scheve Berline
Een van onze oudste koetsen. Hij staat in onze inventaris als een koets gebouwd door de bekende rijtuigbouwer Hermans in Den Haag, maar als we naar de wieldoppen kijken is dat niet zo waarschijnlijk. Als we de koets nu zien en het inventarisatie rapport erbij houden, slaat ons de schrik om het hart. De bijnaam geeft al aan dat van oudsher de koets scheef stond, dat klopt, of sloeg dat op stand van de bok?
Achter rust de koets op een raam-verenstelsel: 3/4 ellipsen + een dwarsveer.
Staat de achteras ook scheef? In elk geval zijn er spiraal veren tussen gelast en dat mag niet, dus de veren zullen opnieuw gehard moeten worden. Het houtwerk van het draaischamel is grotendeels gaaf, maar de punten aan de uit-einden zijn beschadigd, jammer.
Er zitten mooie ramen in van geslepen glas aan de voor en zij-kant. Er zitten een paar scheuren in de panelen en de hals wijkt bij belasting, ook niet zo goed.
|
Blijkbaar is het houtwerk losgeraakt van het
ijzeren frame. De bekleding is nog gaaf
(hersteld door meubelbekleding Slijfer), maar als de panelen vervangen moeten worden zal dat toch ook los moeten.
Het is een schuit-berline met bijzonder sierlijke lijnen, de moeite van een uitgebreide restauratie wel waard.
|
|
Hierbij meld ik me aan als donateur van de Stichting 'De Koetsewagen'
Naam: ...............................................................................
Adres: ...............................................................................
Postcode: .............................. Woonplaats: ............................
Mijn donatie a 15,- per jaar maak ik over na ontvangst van een
acceptgirokaart van de Stichting 'De Koetsewagen'.
Na mijn betaling ontvang ik eenmaal per jaar het blad 'De Koetsewagen'.
.............................. .............................. .............................
(plaats) (datum) (handtekening)
Een rijtuig zorgt voor een stijlvolle verlevendiging van het landschap. Het accentueert de cultuur en de historie waar Groningen zo rijk aan is.
Laten we er met z'n allen voor zorgen dat dit stuk cultuurbezit niet verloren gaat en dat we nog tot in lengte van dagen kunnen genieten van de prachtige aanblik die een koets ons in de straten biedt.
|
|
