|
Voor u ligt het nieuwe donateursbulletin, met aandacht voor diverse zaken rond onze stichting de Koetsewagen.
Naast aandacht voor de verschillende lopende restauratieprojecten ook een artikel over één van de belangrijkste gebruikers:
De Compagnie tot Instandhouding van het Oude Gerij. Deze vereniging organiseert al tientallen jaren stijlvolle koetsentochten,
waarbij de tocht vaak voert langs unieke onbekende plekjes in de omgeving van Groningen. Een beschrijving van zo'n tocht is in dit bulletin opgenomen, maar de exacte routebeschrijving van de ritten van afgelopen augustus is op aanvraag verkrijgbaar. Daarnaast ook aandacht voor een tweetal landelijke rijtuigevenementen: De expositie " Koets en Rijtuig" en de komende veiling van het rijtuigenmuseum " La Diligence".
|
Tot slot treft u hierbij ook de acceptgiro aan voor uw jaarlijkse donatie, zonder welke het voor ons onmogelijk is om onze rijtuigen in de Groningse Stad en land op de weg te houden. Mede namens de overige bestuursleden alvast bedankt voor uw steun.
|
|
Rijtuig museum La Diligence
In Heerlen stond een rijtuigmuseum met 150 koetsen , in een gebouw van drie verdiepingen
Het werk van één man: Chris van Tilburg. Hij overleed dit voorjaar. De totale collecte word geveild bij via Hessinks veilinghuis. De veiling is op 19 november in Heerlen.
Uw bestuur zal zeker even gaan kijken, maar iets aanschaffen ligt niet in de bedoeling. Wij hebben nu al zorgen genoeg om onze eigen collectie. Hoewel ..., wat mooie oude lantaarns?
|
|
Koetsentocht Compagnie 2004: alsof er een film voorbij trekt
|
|
Zo'n koetsentocht moet wel heel wat bieden, wil je daar een dag zwarte-hoed-in-felle-zon of zomerse-hoosbui-in-open-calêche voor over hebben. En dat doet het: tientallen passagiers staan op 22 augustus de rijtuigen van de stalhouders Kuipers en Luining op te wachten.
Al voor het instappen gaan de complimenten gul over en weer: over de kilo's (klater-)goud, vele veren en ettelijke ellen galon, die om oooh's en aaah's vragen. Zoveel glans maakt zelfs binnen de flits op de camera overbodig.... en het is maar goed, dat deze boa's van veren en niet van paardenhaar of bont worden gemaakt.
Zo'n dag is te kort en het tempo te bescheiden om voorbij de horizon te gaan.
Een prima gelegenheid dus om de eigen omgeving eens beter te verkennen. Het rijtuig biedt dé ideale snelheid om de omgeving goed in je op te kunnen nemen.
De stoet zet zich in beweging richting zuid, de zomerzon achterna. Over de Hereweg bereiken we het Huis te Glimmen. Hier wacht ons op wit gedekte tafels een heerlijk aperitief. Proost, op de koetsiers, het gerij en de paarden! De snelweg en de drukke stad lijken al heel ver weg.
En vort gaat het, richting Midlaren. Sommige koetsgenoten leren elkaar pas kennen, anderen treffen elkaar al jaren bij de Compagnie.
Westerlingen maken er een gezellig weekendje Groningen van en spreken speciaal af met hun vrienden.
Behalve van de omgeving genieten de passagiers ook van elkaars verhalen: geschater klinkt op vanuit het Commandeurs rijtuig.
Er gaat een sms-je (!) naar de crème calêche. Dat paarden kuddedieren zijn blijkt onderweg: de paarden en ponnie's in de weilanden draven vrolijk mee. En veulens halen kostelijke capriolen uit met hun lange benen als we voorbijrijden. Een zwaan blaast vijandig en met opgeheven vleugels naar de stoet. Verderop blaft een angstige hond. Maar ?onze? paarden stappen rustig voort.
De lunch wordt opgediend bij de familie Julius, die gastvrij het prieel achter de statige boerderij aanbiedt. De koetsiers koersen op het weer: zodra iedereen in het prieel aankomt, barst een hevige bui los. Terwijl de palfreniers snel de rijtuigen afdekken, rennen de dames en heren naar het prieel. Een hilarisch schouwspel.
|
Heel soms kan regen toch wel leuk zijn. In de boerderij zijn op smaakvolle wijze kunst, antiek en curiosa uitgestald.
En: het meeste is te koop! Reden om gauw naar binnen te gaan. Er wordt gekeken, gewikt, gewogen, gekocht.
Ondertussen doet men zich tegoed aan de geurige, dieprode soep, rijke krentenwegge en andere smakelijk broodjes en vervolgens frisse vruchtenbowl.
Heerlijk! Dit móet wel uit de keukens komen van de Commandeur der Compagnie.
De ingewijden weten dat de Commandeur en zijn cateringtroepen al ver voor zonsopgang aantraden om alles ook tijdig te kunnen bereiden. Hulde voor alle inzet! Voor de familie Julius is er een groot boeket. En een gastlidmaatschap van de Compagnie. No
g gauw links een zoen en rechts een hand en dan de rijtuigen weer in.
Al wuivend rijdt het kleurrijke gezelschap vervolgens de laan af. De koetsier vertelt over de bijzonderheden die ons op onze weg wachten. De thee met rum is in Haren, bij de ingang van het Esserveld. Glazen worden gevuld, een blad gaat bij de koetsiers langs, die vanaf hun hoge bok alles overzien. Jongens, wie geeft de paarden te drinken?
Als in de loop van de middag de schaduwen lengen, wordt men al ietwat rozig. Het voelt alsof we al dagen op pad zijn. Zoveel afwisseling en zoveel indrukken. Alsof er een film aan je voorbij trekt. De paarden blijven vief: hoe dichter we bij de stad komen, hoe meer ze hun stal ruiken. Ze stappen monter voort. Bij het afscheid aan het eind van de dag lijken de paarden het minst vermoeid! Ook hier staan al buren met hun camera klaar: vorige week stopten de rijtuigen hier immers ook en op dezelfde tijd. Wie zouden er het meeste genieten van de koetsentochten: de passagiers in de kuip of het publiek langs de route? Heel wat mensen hebben de rijtuigen vandaag weer zien voorbijkomen. Hopelijk brengt dit ze op het idee om zelf ook eens een rijtuig te huren. Want een stoet voorbijrijdende koetsen is een prachtig schouwspel, maar zelf een koetsentocht meemaken is als een vakantie naar andere dimensies.
|
Compagnie tot Instandhouding van het Oude Gery
|
|
De Compagnie tot Instandhouding van het Oude Gery, opgericht op 2 December 1950,
is officieel de Vereniging van Vrienden van het Nationaal Rijtuigmuseum Nienoord te Leek.
Officieus is de Compagnie een zeer gemêleerd gezelschap van rijtuig- en paardenliefhebbers (zo'n 400 leden, voornamelijk uit stad en provincie Groningen). Lid zijn onder meer bruikleengevers aan het Nationaal Rijtuigmuseum, RUG-studenten die een bestuursrijtuig op de weg willen houden, alumni die zo hun jaar- of studiegenoten nog af en toe ontmoeten en (stad)Groningers die van hun historie houden.
Het bestuur van de Compagnie organiseert jaarlijks een aantal evenementen. Een jaarlijks terugkerende festiviteit is de Compagniesdag in juni op een bijzondere locatie, met bijvoorbeeld een rijtoer, lezing of kamerconcert. De aanwezigen op de Compagniesdag trachten hun kleding zoveel mogelijk aan te passen aan de tijd dat een rijtuig nog een vanzelfsprekend onderdeel vormde van het straatbeeld. Op de Compagniesdag staat de tijd even stil: een verademing in het jachtige bestaan van alledag.
|
Compagniesdagen werden o.a. gehouden in Leek, Roden, Diever, Bourtange, Groningen en Slochteren. Vaste onderdelen zijn ook de nieuwjaarsreceptie met een hippisch accent, de koetsentochten met picknick op de tweede en derde zondag van augustus, de excursie naar de Haagsche Paardendagen, op Prinsjesdag een (besloten) ontvangst bij de Ere-Escorte Cavalerie van Hare Majesteit de Koningin en een kerstexcursie.
Populair onder de leden is ook de Commandeursmaaltijd, die meestal in het voorjaar wordt gehouden, zo mogelijk in een historische omgeving, waarbij een gastspreker zijn of haar disgenoten laat genieten van een causerie. Verschillende onderwerpen passeerden in het verleden de revue zoals bijvoorbeeld de lotgevallen van een hulp-Sinterklaas, de rijtuigetiquette en de vergeten geschiedenis van Noordhorn.
Voor meer informatie over het lidmaatschap van de Compagnie tot Instandhouding van het Oude Gerij kunt u vrijblijvend contact opnemen met de secretaris, mevrouw Anneke Smit-Kranenborg, tel: 050-5515691.
|
|
|
Expositie Koets & Rijtuig
Half februari vond in de Groenoordhallen in Leiden de expositie "Koets en Rijtuig" plaats.
Een kleine delegatie van het bestuur van stichting De Koetsewagen bracht een bezoek aan deze expositie met 200, vaak unieke, nog steeds in gebruik zijnde rijtuigen.
Deze rijtuigen waren afkomstig uit Nederland, Duitsland, België en zelfs de Verenigde Staten. Bijzonder interessant waren enkele details van verschillende typen koetsen welke ook wij in de collectie hebben. Een trouwcoupe leek bijna een tweelingzus van die van de Koetsewagen waarmee stalhouder Nieboer rijdt, en er waren Berliners die qua houtsnijwerk achterop erg leken op onze Dodo's. Naast dat het leuk was om de vele prachtige koetsen en ook sleden te bewonderen was het bezoek ook op technisch gebied een leerzame ervaring.
|
Restauratie van de Jan plezier
|
Zoals we u verteld hebben is de Jan Plezier in restauratie in Uithuizen bij ATC Werk op Maat. Min of meer als werkleer project. Hij ging erheen om geschilderd te worden maar er bleek veel meer aan de hand.
Het draaistel moest er onder uit omdat de bodem aan de voorkant door houtworm volledig was verwoest Bij beide voorwielen stonden de spaken los in de naaf en was er op verschillende plaatsen soms wel 3mm ruimte tussen de velgdelen.
De zittingen waren versleten, hoeken beschadigd, bok doorgezakt en betimmerd met ruw hout en dak doorgezakt, veren zover doorgezakt dat de zijwanden ernstig beschadigd werden omdat de wielen er tegen aansleten zo gauw er mensen in zaten. Alles moest tegelijk aangepakt worden.
Inmiddels zijn de veren gehard is de bok weer stabiel, de evenaar heel, bodem uitgestukt en onlangs zijn de voorwielen bij Dijk in Dalfsen opnieuw van velgen en hoepels voorzien .
|
Men is begonnen de eerste lagen grondverf aan te brengen. We doen dit afwisselend met een licht grijze en een donker grijze laag, zodat ze goed kunnen zien wat nog moet gebeuren.
We hebben weer verf gehaald van de Nelf verffabrieken die nu in Marrum in Friesland staan. Want als het eenmaal klaar is moet de verf weer vele jaren mee kunnen .
We zijn erg tevreden over de precisie en zorg waarmee alles wordt gerestaureerd
De Jan Plezier was nog lang niet klaar tijdens Koninginnedag anders had u er de koninklijke familie in zien rijden., want een serieuze aanvraag voor het gebruik is toen gedaan door de organisatie in Groningen!.
|
|
Een bijzondere koets op Koninginnedag
Tijdens de koninginnedag optocht in Groningen
heeft u een bijzondere koets kunnen zien.
Een sociable , dat is een open koets met en halve kap van achteren, 2x2 persoons-zitting tegenover elkaar en met deurtjes aan de zijkant.
Al of niet met knechtenbank en hier waren er twee palfreniersbanken: zowel voor als achter
zodat de bok mee gerekend er 12 personen in/ op konden.
|
Uw aandacht voor
De Coupe Witzand
|
De Coupe Witzand, zo genoemd naar een stal-houder uit Blaricum, is een van de drie Coupe's van de stichting. Zij is gebouwd door de beroemde rijtuig-bouwer Hermans uit Den Haag
Ze was in slechte staat totdat stalhouder Nieboer in 2002 aanbood haar te gaan restaureren, inruil voor 5 jaar gratis gebruik. Een aanbod dat we met beide handen hebben aangegrepen.
Ze is mooi geworden, keurig in de verf, alle rotte stukken hout vervangen.
Er was, enige decennia geleden, een scheur in glas ontstaan, door een onhandige restauratie. Een nieuw niet gestoomd latje dat onder spanning aangebracht was, deed een barst ontstaan links onder in de hoek van het rond lopende raam. Zo'n rondgevormd raam kost een kapitaal. Nieboer loste dit op door aan beide zijden een sierlijk driehoekig stukje schilderwerk op het glas als versiering aan te brengen, waardoor de barst aan het oog onttrokken is.
Verder werden schijfremmen aangebracht op de achterwielen.
|
Dit is demontabel gedaan want voor het smeren moeten de wielen er immers regelmatig van de as afgeschoven worden. Er is aan beide zijden een heel kleine onopvallende halogeen verlichting aangebracht terzijde van de lantaarns om ook 's avond veilig de weg op te kunnen. Tot slot is een reismand gelast onder tegen de achteras, om bruidsparen de nodig proviand mee te kunnen laten nemen. De laatste drie toevoegingen maken de coupe wel iets minder authentiek, maar het stoort niet.
Dit sierlijke rijtuigje vervoert bruidsparen op hun fijne huwelijksdag, iets mooiers op de weg is er niet.
Dit jaar is dhr Nieboer meer dan 30 keer daarvoor uitgereden.
Zo'n koets had soms leuke assessoires en dat is ook het geval bij deze: een verstelbaar rond spiegeltje met aan het zelfde frame een zijstangetje met een bloemenvaasje.
Ook nog een knijpballetje boven bij het raam, als je erin kneep klonk buiten bij de koetsier een fluitje om hem te waarschuwen dat de bestemming bereikt was.
|
|
